ข่าวสารและบทความล่าสุด

ในยุคดิจิทัล “ข้อมูล” กลายเป็นทรัพยากรสำคัญ องค์กรต่าง ๆ กำลังเร่งขับเคลื่อนการตัดสินใจด้วยข้อมูล (Data-Driven Organization) ไม่ว่าจะเป็นการใช้ข้อมูลในการวิเคราะห์เชิงลึก (Data Analytics) การพัฒนาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) หรือการปรับเปลี่ยนองค์กรสู่ดิจิทัลเต็มรูปแบบ (Digital Transformation) ปริมาณข้อมูลที่เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลในแต่ละวันสะท้อนให้เห็นถึงโอกาสมหาศาลในการสร้างคุณค่าใหม่จากข้อมูล

อย่างไรก็ตามการที่องค์กรมี “ข้อมูลมาก” ไม่ได้แปลว่าข้อมูลนั้นจะเป็น “ข้อมูลดี” หากขาดระบบบริหารจัดการที่เหมาะสม ข้อมูลอาจซ้ำซ้อน ไม่ถูกต้อง หรือไม่ปลอดภัย ดังนั้น “ธรรมาภิบาลข้อมูล” จึงเป็นหัวใจสำคัญ ที่ช่วยให้องค์กรสามารถจัดการข้อมูลได้อย่างเป็นระบบ มีคุณภาพ ปลอดภัยและพร้อมใช้ในการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์อย่างมีประสิทธิภาพ ในวันนี้ทางทีมที่ปรึกษา Athentic Consulting จะพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับธรรมาภิบาลข้อมูล — กุญแจสำคัญสู่การขับเคลื่อนองค์กรในยุคดิจิทัล

ความหมายของธรรมาภิบาลข้อมูล

ธรรมาภิบาลข้อมูล (Data Governance) คือกระบวนการกำหนดสิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบของผู้ที่เกี่ยวข้องในการบริหารจัดการข้อมูลในทุกขั้นตอน พร้อมทั้งการกำหนดนโยบายและกฎเกณฑ์ในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากข้อมูล ตลอดจนมีเครื่องมือเทคโนโลยีการบริหารจัดการข้อมูล เพื่อให้องค์กรเกิดการดูแลและใช้ข้อมูลอย่างถูกต้อง ครบถ้วนและทันสมัย รวมถึงสามารถเชื่อมโยง แลกเปลี่ยนและบูรณาการข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพและมั่นคงปลอดภัย

กรอบการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูล

กรอบการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลนั้นไม่มีรูปแบบที่ตายตัว เนื่องจากต้องปรับให้สอดคล้องกับบริบทและลักษณะเฉพาะของแต่ละองค์กร ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานภาครัฐหรือภาคเอกชน รวมถึงลักษณะของอุตสาหกรรมที่องค์กรดำเนินการอยู่ ทั้งในด้านโครงสร้างการบริหารงาน ระบบและแหล่งข้อมูล มาตรฐานในอุตสาหกรรม ตลอดจนข้อกำหนดและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การบริหารจัดการข้อมูลตอบสนองต่อเป้าหมายเชิงกลยุทธ์ขององค์กรได้อย่างเหมาะสม โดยทั่วไปแล้วการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลจะครอบคลุมประเด็นสำคัญดังต่อไปนี้

1. การกำหนดโครงสร้างธรรมาภิบาลข้อมูล โดยมีการระบุผู้รับผิดชอบ บทบาท และหน้าที่อย่างชัดเจน:

   การตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนธรรมาภิบาลข้อมูลเพื่อกำหนดทิศทางและนโยบาย การจัดตั้งทีมบริหารข้อมูล และการระบุผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับข้อมูล เช่น ผู้สร้างข้อมูล เจ้าของข้อมูล และทีมบริหารจัดการข้อมูล

2. การกำหนดนโยบาย มาตรฐานและกระบวนการบริหารจัดการข้อมูล:

   ตัวอย่างเช่น การจัดทำนโยบายที่ครอบคลุมการบริหารจัดการข้อมูลตลอดวงจรชีวิตของข้อมูล (Data Life Cycle) ตั้งแต่การสร้างข้อมูล ไปจนถึงการทำลายข้อมูล เพื่อกำหนดผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในแต่ละขั้นตอน และให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างเป็นระบบ โปร่งใส และตรวจสอบได้

3. ขั้นตอนการตรวจสอบและประเมินผล:

   เนื่องจากการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลเป็นสิ่งที่ต้องทำอย่างต่อเนื่อง จึงต้องมีการตรวจสอบสม่ำเสมอพร้อมทั้งกำหนดตัวชี้วัดเพื่อประเมินประสิทธิภาพและความสอดคล้องของการดำเนินงาน

4. เครื่องมือเทคโนโลยีการบริหารจัดการข้อมูล:

   การมีเครื่องมือบริหารจัดการข้อมูลครบวงจรช่วยให้บุคลากรสามารถปฏิบัติงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และสอดคล้องกับนโยบาย มาตรฐาน และกฎเกณฑ์ที่กำหนด

ประโยชน์ของการมีธรรมาภิบาลข้อมูลในองค์กร

1. ข้อมูลขององค์กรมีความเป็นส่วนตัวและปลอดภัย (Data Privacy & Data Security) สอดคล้องกับกฎหมายและมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง
2. ข้อมูลมีคุณภาพ เชื่อถือได้ และสามารถนำไปวิเคราะห์หรือใช้ต่อยอดเชิงธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3. องค์กรสามารถสร้างความเชื่อมั่นให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้ ไม่ว่าจะเป็น ผู้บริหาร บุคลากร หรือ ลูกค้า
4. องค์กรสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการข้อมูลได้อย่างเป็นระบบ ข้อมูลมีมาตรฐานเดียวกันสามารถแลกเปลี่ยนระหว่างหน่วยงานได้ และลดความซ้ำซ้อนการดำเนินงาน

มาตรฐานการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลในประเทศไทย

การดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลของประเทศไทยได้อ้างอิงตาม “มาตรฐานรัฐบาลดิจิทัล” ที่จัดทำโดย สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) ซึ่งสอดคล้องกับ พระราชบัญญัติการบริหารงานและการให้บริการภาครัฐผ่านระบบดิจิทัล พ.ศ. 2562 มาตรา 12 ซึ่งกำหนดให้หน่วยงานของรัฐจัดทำธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ เพื่อให้การบริหารและการให้บริการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และเกิดการบูรณาการข้อมูลร่วมกัน อีกทั้ง หน่วยงานของรัฐต้องดำเนินการให้เป็นไปตามหลักธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐตามที่ระบุไว้ในมาตรา 8 โดยสามารถยึดถือแนวทางจากเอกสาร มรด. 6 : 2566 มาตรฐานรัฐบาลดิจิทัลว่าด้วยกรอบธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ (ฉบับปรับปรุง : แนวปฏิบัติ) นอกจากนี้ หน่วยงานภาครัฐต้องถูกดำเนินการประเมินความพร้อมด้านธรรมาภิบาลข้อมูลประจำปีโดยสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน)

ทั้งนี้ มาตรฐานรัฐบาลดิจิทัลฉบับดังกล่าวได้อ้างอิงมาจากกรอบแนวทางจาก DAMA-DMBOK2 (Data Management Body of Knowledge) ซึ่งเป็นองค์ความรู้สากลด้านการบริหารจัดการข้อมูล โดย DAMA-DMBOK2 ได้นำเสนอหลักการและแนวปฏิบัติที่เป็นมาตรฐานสำหรับการดำเนินงานด้านการจัดการข้อมูลที่เป็นประโยชน์สำหรับหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน ครอบคลุมองค์ประกอบสำคัญของการบริหารจัดการข้อมูล ได้แก่ ด้านธรรมาภิบาลข้อมูล ด้านจริยธรรมข้อมูล ด้านสถาปัตยกรรมข้อมูล ด้านการสร้างแบบจำลองข้อมูล ด้านการจัดการคุณภาพข้อมูล รวมถึงด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

องค์กรใดบ้างควรจัดทำธรรมาภิบาลข้อมูล

องค์กรที่ควรจัดทำธรรมาภิบาลข้อมูลคือองค์กรที่มีการใช้และจัดการข้อมูลเป็นส่วนสำคัญของการดำเนินงาน ทั้งหน่วยงานภาครัฐหรือเอกชน หน่วยงานภาครัฐควรดำเนินการด้านธรรมาภิบาลข้อมูลเพื่อให้การบริหารงานเกิดความโปร่งใสและมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการบริหารงานและการให้บริการภาครัฐผ่านระบบดิจิทัล พ.ศ. 2562 และเป็นไปตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี โดยหน่วยงานภาครัฐจำเป็นต้องดำเนินการด้านธรรมาภิบาลข้อมูลให้ได้ร้อยละร้อยภายใน พ.ศ. 2570

ในขณะเดียวกัน องค์กรเอกชนที่มุ่งใช้ข้อมูลเพื่อการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์หรือการพัฒนาเชิงนโยบาย เช่น บริษัทหรือธุรกิจที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล (Data-Driven Organization) ต้องให้ความสำคัญกับการจัดการข้อมูลอย่างเป็นระบบ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย โดยสรุปแล้ว ทุกองค์กรที่ใช้ข้อมูลในการดำเนินงาน ควรจัดให้มีระบบธรรมาภิบาลข้อมูลเพื่อให้ข้อมูลมีคุณภาพ ปลอดภัย และสร้างคุณค่าได้อย่างยั่งยืน

ตัวอย่างองค์กรที่ประสบความสำเร็จในการดำเนินงานด้านธรรมาภิบาลข้อมูล

• สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้รับรางวัล หน่วยงานคุณภาพด้านการใช้ธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ ประจำปี พ.ศ. 2566 และ 2567 จากการดำเนินงานโดดเด่นในด้านการแลกเปลี่ยนข้อมูล การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ และการใช้ประโยชน์จากข้อมูลเพื่อการวิเคราะห์อย่างมีประสิทธิภาพ
• JPMorgan Chase หนึ่งในสถาบันการเงินที่ใหญ่ที่สุดในโลก ได้นำระบบธรรมาภิบาลข้อมูลมาใช้เพื่อยกระดับคุณภาพและความปลอดภัยของข้อมูล ส่งผลให้บริหารความเสี่ยงด้านการเงินได้ดีขึ้น ปฏิบัติตามกฎหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสร้างความเชื่อมั่นให้กับลูกค้าทั่วโลก

💡 หากท่านสนใจปรึกษาเรื่องธรรมาภิบาลข้อมูล (Data Governance) เพิ่มเติม

Athentic Consulting ยินดีแบ่งปันประสบการณ์และแนวทางที่เหมาะสมกับบริบทขององค์กรท่าน ไม่ว่าจะเป็นการเริ่มต้นวางรากฐานด้านธรรมาภิบาลข้อมูลตั้งแต่ศูนย์ หรือการพัฒนาระบบที่มีอยู่ให้แข็งแกร่งและยั่งยืนยิ่งขึ้น ทีมที่ปรึกษาของเราพร้อมให้คำแนะนำอย่างมืออาชีพ เพื่อช่วยให้องค์กรของท่านใช้ข้อมูลได้อย่างมีคุณค่าและปลอดภัยสูงสุด

📩 ติดต่อเรา https://www.athenticconsulting.co.th/

📞 โทร: 02-615-0125